SAKARYA ZAFERİNİN SONUÇLARI (13 EYLÜL 1921)

-


SAKARYA ZAFERİ’NİN SONUÇLARI



Mustafa Kemal Paşa, 23 Ağustos 1921’de başlayan ve 13 Eylül 1921’de sonlanan Sakarya Meydan Muharebesinde büyük bir zafere imza atmıştır. Türk tarihinin en önemli muharebelerinden birisi olan bu savaş; 100 km uzunluğunda bir alanda 22 gün 22 gece sürmüş, sonuçlarıyla bağımsızlığın kazanılması ve ülke geleceğinin belirlenmesinde önemli etkiler yaratmıştır.

  • Kütahya-Eskişehir Muharebeleri yenilgisiyle saygınlığı sarsılan ordumuz, 1683’te Viyana’da başlayan toprak kaybına son vererek güven tazelemiştir.
  • 19 Eylül 1921’de toplanan TBMM, Mustafa Kemal Paşa’nın başkomutanlık görevini süresiz uzatmış, gazilik unvanı ve mareşallik rütbesi vermiştir.[1],[2]
  • İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan’ın kurduğu askeri bloğun dağılmasına neden olmuştur.
  • TBMM ile Fransa arasında Ankara Anlaşması imzalanmış, Hatay-İskenderun dışında bugünkü güney sınırımız tanınmıştır.
  • İtalyan hükümeti, TBMM’yi ve Misakı Milliyi tanımış, işgal ettikleri topraklardan çekilerek Anadolu’dan ayrılmıştır.[3]
  • İngiltere ile esir anlaşılması yapılmıştır. Böylece Malta’ya sürgün edilen Türkler ile Türk ordusunun esir aldığı İngiliz askerlerin değiş-tokuşu gerçekleşmiştir.
  • Sovyet Rusya’nın aracılığında Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ile Kars Antlaşması akdedilerek Türkiye’nin bugünkü doğu sınırı kesinleşmiştir.
  • Ukrayna ve Sovyet Rusya ile Dostluk Antlaşmaları imzalanmıştır. TBMM ve hükümeti adına imzalanan bu anlaşmalarla dünya, padişah ve İstanbul hükümetinin yokluğunu kabul etmiştir.
  • Sevr Antlaşması geçerliliğini yitirmiş, Yunan hükümeti ve Anadolu’daki Yunan işgal ordusu tek başına kalmıştır.
  • Büyük Taarruz hazırlığı için zaman kazanılmıştır.
Alper UZUNGÜNGÖR



***

Dipnotlar:

[1] Başkumandanlık kanunu, Kütahya-Eskişehir Muharebelerinden sonra 5 Ağustos 1921’de yürürlüğe girmiştir.
[2] Mustafa Kemal Paşa’ya gazilik unvanı, 12 Ağustos 1921’de Polatlı’daki cephe karargahından dönerken atından düşüp yaralanması ve kırık kaburgayla 17 Ağustos'tan 13 Eylül 2021’e kadar cephede savaşması nedeniyle tevcih edilmiştir.
[3] İtalyan’lar, II. İnönü muharebesinden beri geri çekilmenin hazırlığı içindeydi.